تفکر استراتژیک و مدیریت استراتژیک سازمان

تفکر استراتژیک و مدیریت استراتژیک سازمان

(مثال شرکت دانش بنیان)

کلمه استراتژی یک کلمه یونانی است . در دوران معاصر، نخستین بار این کلمه توسط نطامیان استفاده شد و منظور از آن کل نگری و در نظر گرفتن همه چیز بود.

تفکر استراتژیک به معنای تفکر در مورد استراتژی ها نیست، بلکه تفکر استراتژیک باید ویژکیهای خاصی داشته باشد. تفکر استراتژیک شامل بخشهای زیر است :

1-    چگونه این دیدگاه به دست می آید ؟

2-   اجزای آن چیست ؟

در حقیقت مدیریت استراتژیک یک سازمان به چند بخش تقسیم میشود :

الف) تجزیه و تحلیل استراتژیک

-        منابع و قابلیت ها

-        فرهنگ و انتظارات ذی نفعان

-        محیط

ب) انتخای استراتژیک

-        انتخاب استراتژی مورد نظر

-        ارزیابی گزینه  ها

-        استخراج گزینه های استراتژیک ناشی از انتخاب

ج) اجزای استراتژیک

-        برنامه ریزی منابع

-        ساختار و طراحی سازمان

-        مدیریت استراتژیک و تغییر

در حقیقت برای تجزیه و تحلیل استراتژی یک سازمان عوامل زیر بسته به هرصنعت و یا سازمان متفاوت خواهد بود:

1-    باید عوامل محیطی (فرصتها و تهدیدها) را بشناسیم. در حقیقت در این بخش این موضوع را بررسی می کنیم که ما کجا هستیم.

2-   شناخت منابع و قابلیت های سازمان . در این بخش مواردی مختلفی مورد توجه قرار می گیرد. از جمله نیروی سازمانی برای سازمان در نظر گرفته می شود که شرایط سازمان را درک کند و نسبت به سازمان خود احساس مالکیت و حس وظیفه شناسی داشته باشد. همچنین باید بدانیم توانمندیهای نیروی انسانی در چه حدی است و چه قابلیت هایی از نظر ماشین آلات در مجموعه وجود دارد. هرکدام از محصولات ما در بازار چه وضعیتی دارند. شرکت از نظر موقعیت مالی در چه وضعیتی قرار دارد. تعهدات بانکی و ... سازمان چه هستند و اعتبار تامین مواد اولیه چقدر است و مواردی از این قبیل که در تجزیه و تحلیل و تدوین استراتژی سازمان ما مهم هستند.

3-  فرهنگ و انتظارات ذی نفعان : در این بخش بررسی می کنیم که سرمایه گذاران چقدر آمادگی دارند که سود خودرا در بلندمدت ببینند مثل عدم برداشت سود و تحمل شرایطی سخت از این قبیل.

در حقیقت دیدگاه استراتژیک اغلب به مدیران ارشد سازمان برمیگردد.

پس از این تجزیه و تحلیل استراتژی سازمان را به اتمام رساندیم سپس به انتخاب استراتژی مورد نظر برای سازمان و استراتژی مفید برای ساطمان خود می پردازیم. برای این منظور می بایستی موارد زیر اعمال شود :

1-    تعیین گزینه های موجود : چه استراتژیهایی را برای شرکت مناسب می دانند مثل استراتژی توسعه ای، استراتژی ثبات و یا اینکه چقدرانعطاف نیاز دارد تا بتوان بسته به شرایط محیطی و یا سازمانی به این استراتژیها جامع عمل پوشاند.

2-   ارزیابی گزینه ها و استفاده از خبرگان : بهتر است در این بخش تمام گزینه های نوشته شود. مزایا و معایب هرکدام هم کامل نوشته شود و همچنین از افراد دیگر (خبرگان) نیز نظر گرفته شود.

3-  انتخاب استراتژی مورد نظر یا ترکیبی از استراتژی های موجود

 

در مرحله آخر به اجرای استراتژی انتخاب خواهیم پرداخت . مراحل اجرا نیز به شرح زیر می باشد :

1-    برنامه ریزی جامع : در این مرحله برنامه ریزی در تمام بخشهای سازمان می بایستی انجام شود از جمله : انسانی، تولید، مالی و ... .

2-   بررسی ساختار سازمان برای هماهنگی با استراتژی انتخابی : مثلا بکارگیری نیروهایی با توانمندیهای جدید.

3-  ایجاد تغییرات لازم در سازمان با توجه به ساختار جدید و نیروهای جدید و نیازهای جدید و سپس می بایستی این تغییرات اعمال شود.

لازم به ذکر است که در استراتژی سازمانی توجه به تاکتیکها وعملیات نیز در بهتر اجرا شدن استراتژی بسیار حائذ اهمیت خواهد بود.

 

انواع استراتژیهای یک سازمان و تدوین آنها :

استراتژی برنامه ای است که اهداف بلند مدت سازمان را محقق می سازد. برخی معتقد هستند که تصمیم گیریهای استراتژیک صرفا بر اساس قضاوتهای ذهنی و شهودی است. برخی دیگر نیز معتقدند که تصمیم گیری باید بر مبنای آمار و ارقام باشد. در حقیقت ترکیب بهینه مدیریت استراتژیک استفاده از آمار و ارقام برای تصمیم گیری و کنارنگذاشتن حس شهودی در این تصمیمات است. تصمیمات استراتژیک سازمانی و همچنین تدوین استراتژی در سازمانها معمولا با توجه به سیاستهای مدیریتی سازمان توسط افراد و بخشهای مختلف انجام می شود . لازم بذکر است در شرکت دانش بنیان مثال ما این استراتژی ها توسط مدیریت تعیین می شود

در الگوی مدیریت استراتژیک روند زیر مورد توجه قرار میگیرد :

 

 

برای هر یک از موارد فوق مواردی را در زیر ذکر خواهم کرد :

چشم انداز :

چشم انداز سازمان آرمان سازمان است و جایی است که سازمان قصد رسیدن به آنرا دارد. در حقیقت چشم انداز آرمانی بلند پروازانه، جامع،مانع و انعطاف پذیر و ... است.

بعنوان مثال چشم انداز در سازمان دانش بنیان که در تمام مثالهای بنده دیده میشود به شرح زیر است :

چشم انداز شرکت در یک افق 5 ساله عبارتست از :

بزرگترین و به روز ترین شبکه تولید و فروش تجهیزات لمسی مولتی تاچ در ایران

آرمان شرکت

-         داشتن 50 درصد از سهم بازار در زمینه تجهیزات لمسی مولتی تاچ در 5 سال آینده

-         تحقق شعار هر دانش آموز ایرانی یک برد هوشمند در سراسر کشور

-         صادرات برد هوشمند و فریمهای لمسی به کشورهای همسایه در 5 سال آینده

 

ارزشهای شرکت

-         حفظ حقوق مشتریان و ایجاد ارزش برای آنها

-         استفاده از کارکنان در جایگاههای شغلی مناسب

-         تامین مالی کارکنان و پرداخت به موقع

-         ایجاد وفاداری در مشتریان

-         حماین از محیط زیست (استفاده کمتر از کاغذ)

-         ایجاد حس مسئولیت پذیری در پرسنل

-         جلب اعتماد مشتریان به کالای ملی

 

ماموریت شرکت

تجهیز بازارهای فروش و فروشگاههای مدرن به مانیتورهای لمسی و سیستمهای مولتی تاچ در کل ایران و افزایش رشد نوآوری در این زمینه و تجهیز تمام مدارس به سیستمهای هوشمند

در حقیقت برای تعیین استراتژی یک سازمان تحلیلهای زیر بسیار برای مجموعه دانش بنیان ما به همراه SWOT مفید بوده است. لازم بذکر است در این مجموعه تا کنون تمام استراتژی ها توسط مدیر عامل که در حقیقت مالکیت مجموعه را داراست تعیین میشده اکنون نیز بنده و امثال بنده فقط به عنوان مشاور در کنار ایشان هستیم و در آخر تصمیم گیرنده و تدوین گر استراتژی خود مدیر عامل خواهد بود.

جدول EFE برای شرکت دانش بنیان

شرکت دانش بنیان

نقاط قوت	نقاط ضعف
نقدینگی قوی	ظرفیت پایین تولید
مدیریت منسجم و کارآمد	استفاده از برد همنام شرکت (طولاتی بودن برند)
مهارت بسیار بالا در فروش	عدم پرداخت حقوق مکفی به پرسنل
داشتن دانش فنی بسیار خوب	عدم تجربه در امور بین الملل
ارائه خدمات پس از فروش مناسب حهت رضایت مشتری	تاخیر در تحویل محصولات سفارشی
نوآوری در محصولات	ضعف در مدیریت داخلی
داشتن تنوع در محصولات	کمبود پرسنل فنی
افزایش ارزش سهام شرکت در سال 94	عدم پیگیری مناسب مناقصات و استعلامهای دولتی
توجه به مدیریت دانش
شناخت دقیق بازار هدف
داشتن محصولات منحصر بفرد
داشتن رزومه کاری قوی 20 ساله

تحلیل عوامل درونی IFE

تحلیل عوامل داخلی(IFE)  - شرکت دانش بنیان
قوتها و ضعفها	ضریب وزنی	امتیاز	امتیاز موزون
نقدینگی قوی	0.09	4	0.36
مدیریت منسجم و کارآمد	0.04	3	0.12
مهارت بسیار بالا در فروش	0.07	4	0.28
داشتن دانش فنی بسیار خوب	0.04	3	0.12
ارائه خدمات پس از فروش مناسب حهت رضایت مشتری	0.06	3	0.18
نوآوری در محصولات	0.05	2	0.1
داشتن تنوع در محصولات	0.05	2	0.1
افزایش ارزش سهام شرکت در سال 94	0.03	1	0.03
توجه به مدیریت دانش	0.04	2	0.08
شناخت دقیق بازار هدف	0.05	4	0.2
داشتن محصولات منحصر بفرد	0.06	4	0.24
داشتن رزومه کاری قوی 20 ساله	0.05	3	0.15
ظرفیت پایین تولید	0.06	3	0.18
استفاده از برد همنام شرکت (طولاتی بودن برند)	0.04	2	0.08
عدم پرداخت حقوق مکفی به پرسنل	0.07	4	0.28
عدم تجربه در امور بین الملل	0.02	2	0.04
تاخیر در تحویل محصولات سفارشی	0.06	3	0.18
ضعف در مدیریت داخلی	0.07	3	0.21
کمبود پرسنل فنی	0.03	1	0.03
عدم پیگیری مناسب مناقصات و استعلامهای دولتی	0.02	1	0.02
جمع	1		2.98

 

با توجه به اینکه عدد بدست آمده 2.98 است که از میانگین بیشتر است پس به این نتیجه میرسیم که نقاط قوت شرکت دانش بنیان ما از نقاط ضعف آن بالاتر است پس با کمی تلاش تقویت نقاط قوت و کاهش نقاط ضعف میتواند جایگاه بسیار خوبی پیدا کند.

ماتریس بررسی رقابت CPM برای دانش بنیان

ماتریس بررسی رقابت CPM – شرکت دانش بنیان
عوامل تعیین کننده موفقیت	ضریب	دانش آوران		شرکت صدرا		بهارستان رایان
		امتیاز	نمره نهایی	امتیاز	نمره نهایی	امتیاز	نمره نهایی
وضع مالی	0.12	4	0.48	4	0.48	4	0.48
تنوع محصولات	0.1	3	0.3	4	0.4	3	0.3
کیفیت محصولات	0.14	3	0.42	2	0.28	3	0.42
سهم بازار	0.09	4	0.36	4	0.36	4	0.36
قیمت رقابتی	0.09	2	0.18	3	0.27	4	0.36
تبلیغات	0.08	3	0.24	3	0.24	2	0.16
سهم بازار	0.1	3	0.3	3	0.3	3	0.3
شریک تکنولوژی معتبر	0.07	2	0.14	1	0.07	2	0.14
منابع انسانی توانمند	0.11	4	0.44	3	0.33	3	0.33
وفاداری مشتری	0.1	4	0.4	3	0.3	2	0.2
جمع	1		3.26		3.03		3.05

 

این مانریس نشان میدهد با انیکه شرکت دانش بنیان ما از نظر قیمت رقابتی نتوانسته با رقبای خود مقابله نماید اما با بالا بردن کیفیت محصولات خود و همچنین با داشتن منابع انسانی توانمند و اهمیت به وفاداری مشتری توانسته نسبت به رقبای خود در سطح بالاتری قرار گیرد.

 

 

 

 

 

 

بررسی موقعیت استراتژیک سازمان با استفاده از ماتریس IE

نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل داخلی IFE

ماتریس داخلی و خارجی شرکت  دانش بنیان

نمره نهایی ماتریس ارزیابی عوامل خارجی EFE

 

 

	IFE = 2.98	EFE = 3.18

1              ضعیف               2           میانگین                3               قوی                4

4              بالا              3           متوسط                2               پایین                1

با توجه به اینکه نمره نهایی در سلول هایی واقع شده است که مشخصه رشد وساخت است و نتیجه ای که میتوان گرفت این است که نرخ رشد و سهم بازار نسبت به رقبا خوب است و بهتر است که محصولات را رشد و توسعه دهیم.